ZDROWIE NASTOLATKÓW

A: Trądzik to schorzenie dermatologiczne skóry, które rozwija się na bazie skóry mieszanej i tłustej. Dotyczy dziewcząt i chłopców w wieku od około 13 do 20 roku życia. Zmiany skórne spowodowane trądzikiem najczęściej pojawiają się na twarzy, w szczególności w środkowej części (czoło, policzki, nos i broda), górnej części pleców oraz na klatce piersiowej.

A: Przyczynami występowania trądziku są:

1. zmiany hormonalne – nadmiar hormonów płciowych (testosteronu),
2. predyspozycje genetyczne,
3. obecność specyficznych bakterii w mieszku włosowym (Propionibacterium acnes),
4. nadmierne rogowacenie (złuszczanie) ujść gruczołów łojowych.

A: Trądzik pojawia się w chwili, kiedy pod wpływem wzrostu poziomów hormonów płciowych zostaje zaburzona praca gruczołów łojowych, które zaczynają produkować nadmierną ilość sebum, zwanego również łojem. Sebum dostaje się do mieszka włosowego, doprowadzając do nadmiernego rogowacenia ujść mieszków włosowych, co powoduje tworzenie się tzw. "czopa łojowego", który wypełnia ujście mieszka włosowego. Na skórze pojawiają się wówczas zaskórniki, czyli wągry.

A: Hormony odpowiedzialne za trądzik to przede wszystkim androgeny (męskie hormony płciowe) – testosteron, dihydrotestosteron i androstenediol. U mężczyzn są one produkowane i wydzielane przez jądra, a u kobiet w niewielkiej ilości przez jajniki oraz nadnercza. Niekiedy zdarza się jednak, że to wzrost stężenia estrogenów (żeńskich hormonów płciowych) wpływa na pojawienie się zmian. W okresie dojrzewania dochodzi do intensywnego, nadmiernego wytwarzania hormonów androgenowych. Okres osiągnięcie normalnego poziomu hormonów jest zróżnicowany i indywidualny dla każdego człowieka. Dlatego jest taka duża różnica i rozpiętość czasu w występowaniu zmian trądzikowych.

A: Zaskórniki otwarte mają ciemną główkę z powodu utleniania sebum. Gdy mieszanina sebum i martwych komórek skóry jest wystawiona na działanie powietrza, utlenia się, co nadaje kolor czarny. Czasami zaskórniki ulegają zakażeniu bakteriami w tym schorzeniu Propionibacterium acnes co prowadzi do uaktywniania przez organizm białych krwinek, a efektem jest czop ropny.

A: Zaskórniki zamknięte (białe wągry) mają postać małych, białych lub cielistych grudek pod powierzchnią skóry. Powstają, gdy gruczoł łojowy skóry zostaje całkowicie wypełniony sebum (łojem). Martwe komórki skóry i sebum gromadzą się pod skórą, nie mając kontaktu z powietrzem. Mogą pojawić się na całej twarzy, ale najczęściej na czole, nosie i brodzie.
Zaskórniki otwarte (czarne wągry) mają postać małych, ciemnych kropek na powierzchni skóry. Powstają, gdy pory skóry są częściowo zatkane, a ich zawartość (sebum i martwe komórki skóry) ma kontakt z powietrzem. Pod wpływem tlenu sebum utlenia się, co nadaje zaskórnikom czarny kolor. Najczęściej pojawiają się na nosie, czole i brodzie, ale mogą wystąpić również na innych częściach ciała, takich jak plecy i ramiona.

A: Do czynników zaostrzających trądzik zaliczamy:

1. nieprawidłowa dieta, czyli bogata w tłuszcze zwierzęce (zawierające nasycone kwasy tłuszczowe) i węglowodany o wysokim indeksie glikemicznym (fast foody, dania gotowe kupowane w hipermarketach);
2. brak w diecie owoców i warzyw bogatych w witaminy i minerały;
3. brak nawodnienia organizmy (należy codziennie wypijać od 1,5 l do 2,0 l wody);
4. spożywanie napojów słodkich;
5. długotrwały stres i intensywny, nerwowy tryb życia;
6. brak higieny snu;
7. brak sportu;
8. niewłaściwa pielęgnacja skóry;
9. leki, używki, alkohol.

A: Na skórze w etapie początkowym, gdy gruczoły łojowe intensywnie zaczynaj produkować sebum, dochodzi do zmiany rodzaju cery. Najczęściej cera normalna przechodzi w cerę mieszaną oraz tłustą. Powstają początkowo lekko wypukłe zmiany, fachowo określane mianem zaskórników. Z czasem ilość zmian znacząco się powiększa.

A: Tak. Sposób odżywiania może w znaczący sposób wpływać na wygląd skóry. Dieta zalecana przy trądziku powinna być bogata w witaminy oraz składniki odżywcze wspierające regenerację naskórka. W codziennym menu powinny znajdować się produkty zawierające dużo witamin A, E, C i z grupy B, a także cynk i selen oraz kwasy omega-3. Niewskazane jest spożywanie dań wysokoprzetworzonych i produktów z wysokim indeksem glikemicznym (białe pieczywo, słodycze, chipsy, dania typu fast food, ostre przyprawy, alkohol).

A: Indeks glikemiczny to wskaźnik informujący o wpływie produktów żywnościowych na wzrost stężenia glukozy we krwi, po upływie ok. 2-3 godzin od ich spożycia. Produkty o wysokim indeksie glikemicznym (głównie węglowodany proste) powodują gwałtowny wzrost poziomu glukozy we krwi po posiłku.

A: Powodem, dla którego węglowodany mogą zwiększać ryzyko wystąpienia trądziku, jest ich wpływ na gwałtowny wzrost stężenia glukozy we krwi, co skutkuje wyrzutem insuliny. Takie poposiłkowe zjawisko hiperinsulinemii może wywołać szereg zmian hormonalnych, które stymulują aktywność wydzielniczą gruczołów łojowych oraz nasilają rogowacenie ich ujść, co utrudnia uwalnianie sebum na powierzchnię skóry.

A: Produktami bogatymi w witaminę A jest m.in. marchew, natka pietruszki, jarmuż, szpinak, czerwona papryka, dynia, morela, melon, brzoskwinia, a także podroby, jaja, masło.

A: Dobrym źródłem witaminy E są oleje roślinne i orzechy, zwłaszcza migdały i orzechy laskowe, oraz pełnoziarniste produkty zbożowe.

A: W codziennym jadłospisie powinny się znaleźć oleje roślinne i orzechy, a dodatkowo dwa razy w tygodniu ryba (w tym jedna porcja tłustej ryby morskiej: tuńczyk, makrela, śledź, szprotka).

A: Cynk wpływa korzystnie na metabolizm kolagenu i ułatwia regenerację skóry. Uczestniczy w wytwarzaniu substancji regulujących funkcje wydzielnicze skóry, odpowiedzialne m.in. za ilość wytwarzanego łoju. Do pokarmowych źródeł tego pierwiastka zalicza się mięso, jaja, nasiona słonecznika, dyni, kiełki i otręby pszenne, czosnek, cebulę, a także ryby i ostrygi.

A: Produktami zaostrzającymi trądzik są:

1. nadmiar mleka oraz nabiału (nie wykluczaj, tylko wypróbuj jaka ilość i jakie mleko oraz nabiał nie zaostrzają u Ciebie trądziku - każdy reaguje inaczej);
2. słone przekąski;
3. ostre dania i przyprawy;
4. słodycze oraz produkty o wysokim indeksie glikemicznym;
5. zupy w proszku;
6. konserwy.

A: Przewlekły stres może mieć wpływ na zwiększenie przepuszczalności jelit i przyczyniać się do ogólnoustrojowego stanu zapalnego. Nadmiernie przepuszczalna ściana jelit nie będzie odpowiednio kontrolować wchłaniania składników odżywczych i nie będzie chronić organizm przed patogennymi bakteriami, które mogą wywołać stan zapalny, w tym w obrębie skóry.

A: Najczęściej występuje w miejscach największego nagromadzenia się gruczołów łojowych. Na twarzy jest to czoło, nos, broda. Na tułowiu obszar przyśrodkowy klatki piersiowej oraz górna część pleców.

A: Stres zaburza funkcjonowanie każdego organu z całego organizmu, a to negatywnie wpływa na ogólny stan skóry, w tym może powodować powstawanie jak i zaostrzanie trądziku. Stres aktywuje wytwarzanie kortyzolu. Jego nadmiar powoduje rozpad białek i hamuje tworzenie się kolagenu, co spowalnia procesy gojenia się grudek i krost. Obniża funkcje ochronne zewnętrznej ochronnej powłoki (płaszcza hydrolipidowego) czyli skóry.

A: Poziom kortyzolu można obniżyć stosując, różne metody relaksu w zależności od osobniczych preferencji:

1. techniki mindfulness (trening uważności),
2. medytacje,
3. uprawianie sportu,
4. hobby.

A: Na wizytę do kosmetologa warto pójść już w momencie pierwszych oznak trądziku. Fachowiec pomoże w indywidualnym doborze kosmetyków do stosowania domowego. Ułoży profesjonalny plan opieki nad cerą trądzikową. Doradzi i zastosuje zabiegi do obecnego stanu cery.

A: Tak, kwasy te są jednymi z najskuteczniejszych substancji w pielęgnacji oraz leczeniu trądziku. Niskie stężenia (0,5-1%) stosujemy w codziennych środkach do pielęgnacji twarzy, a wysokie stężenia od 5% w gabinetowych zabiegach wykonywanych przez profesjonalistę.

A: Etap pierwszy, gdy trądzik nie jest zbyt zaawansowany zmiany są tylko na twarzy w postaci pojedynczych zmian (grudek, krostek):

1. zachowanie prawidłowej higieny mycia twarzy, stosowanie leków dostępnych bez recepty: maść cynkowa, nadtlenek benzoilu (maść Bezacne 0,5% i 1%), witamina A w postaci retinoidów (serum, maść) w różnych stężeniach;
2. wzmacnianie organizmu minerałami (selen i cynk) drogą pokarmową;
3. stosowanie diety bogatej w owoce i warzywa, a wyeliminowanie słodyczy i żywności przetworzonej oraz typu fast food;
4. odpowiednie nawadnianie organizmu - picie około 2 litrów wody dziennie;
5. indywidualnie dobrane zabiegi w gabinecie kosmetologicznym.

Etap drugi, gdy trądzik przechodzi w formę zaawansowaną i zmiany są oprócz twarzy na tułowiu:

1. leczenie dermatologiczne, polegające na wielokierunkowym działaniu leków, takich jak: antybiotyki doustne i zewnętrzne oraz leki hamujące działanie androgenów;
2. indywidualnie dobrane zabiegi w gabinecie kosmetologicznym.

A: Do zabiegów, które warto wykonać należą:

1. oczyszczanie wodorowe,
2. oczyszczanie węglowe,
3. oczyszczanie manualne,
4. zabiegi z kwasami AHA i BHA,
5. zabiegi mikrodermabrazji,
6. zabiegi infuzji tlenowej,
7. zabiegi odbudowujące biom skóry.

A: Tak. Trądzik młodzieńczy to choroba rozciągająca się w czasie, ponieważ wydzielanie hormonów i ich stabilizacja jest uwarunkowana osobniczo. Plan zabiegów przeciwtrądzikowych to kilka wizyt, ponieważ skóra jest organem, który ulega przebudowie w okresie 28 do 30 dni.

A: Do niezbędnych rzeczy zalicza się:

1. środki do jednorazowego użycia, takie jak – waciki, gaziki, chusteczki higieniczne;
2. produkty do demakijażu, płyn micelarny, pianka do mycia twarzy;
3. tonik, hydrolat, woda termalna;
4. krem mocno nawilżający z filtrem 50.

A: Zmiany w trądziku młodzieńczym (krosty, grudki) są wynikiem stanu zapalnego w gruczole łojowym. Proces leczenia uaktywnia różne substancje chemiczne wewnątrz skóry, w tym melaninę. Najwięcej jej wytwarza się, gdy namnażają się nowe komórki skóry. Wierzchnia warstwa naskórka w miejscach chorobowych jest niespójna i w kontakcie z promieniowaniem UV powstają przebarwienia.

A: Podczas wyciskania pryszczy dochodzi często do zbyt dużego nacisku na krostę co powoduje, że uszkadzamy ściany gruczołu łojowego i sąsiadującej tkanki. Dodatkowo możemy uruchomić kaskadę stanu zapalnego w wyniku niedostatecznego zachowania higieny. Stany zapalne mogą przeistoczyć się w ropne zmiany.

A: Osoby cierpiące na trądzik często wpędzają się w błędne koło. Myśl o trądziku napędza negatywne emocje, które powodują wyrzut hormonu stresu - kortyzolu, co zaś pogarsza stan cery i powoduje nowe stany zapalne. Tak skomplikowane interakcje wymagają odpowiedniego leczenia, dlatego niedawno powstała nowa dziedzina medycyny: psychodermotologia. Jest to specjalność wywodząca się z połączenia psychologii i dermatologii. Psychodermotolodzy dobierają dla każdego pacjenta odpowiednie metody psychoterapii.

A: Wiele badań udowadnia, że medytacja może wpływać na zmniejszenie ilości zaskórników i stanów zapalnych skóry. Pozwól sobie na 20 minut relaksu, otocz się ulubionym zapachem lub włącz cichą muzykę relaksacyjną. Wyobraź sobie, że Twoja skóra jest piękna i bez trądziku. Uśmiechnij się do swoich myśli i dołóż wszelkich starań, aby w to uwierzyć. Relaks i pozytywne myśli pozwolą Ci uregulować poziom hormonów stresu, a to poprawi stan Twojej skóry.